Πότε πρέπει να γίνει αφαίρεση της μήτρας μιας γυναίκας;

Η υστερεκτομή ή η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας μιας γυναίκας αποτελεί μια ευρέως διαδεδομένη γυναικολογική επέμβαση που πραγματοποιείται για τη θεραπεία παθήσεων του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος αλλά και για την πρόληψη και θεραπευτική αντιμετώπιση γυναικολογικών καρκίνων. H υστερεκτομή κατά γενικό κανόνα προτείνεται όταν δεν υπάρχει κάποια εναλλακτική επιλογή ή όταν οι φαρμακευτικές αγωγές ή οι συντηρητικές θεραπευτικές μέθοδοι αντενδείκνυνται ή δεν αποφέρουν κάποιο αποτέλεσμα. Ωστόσο, είναι σημαντικό η υστερεκτομή να πραγματοποιείται αφού έχουν εξακριβωθεί οι κατάλληλες ενδείξεις για το συγκεκριμένο χειρουργείο.

Ενδείξεις αφαίρεσης μήτρας

Η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας μπορεί να χρησιμεύσει ως λύση για τις εξής παθήσεις:

Ινομυώματα της μήτρας, τα οποία είναι καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται μέσα ή γύρω από τη μήτρα. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν επώδυνες, βαριές περιόδους, επίμονο πυελικό πόνο, ανάγκη για συχνή ούρηση, δυσκοιλιότητα και δυσφορία κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Πρόπτωση της μήτρας, δηλαδή μια ολίσθηση της μήτρας από την κανονική της θέση στον κολπικό σωλήνα. Η πρόπτωση της μήτρας, η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε ορισμένες περιπτώσεις ως αποτέλεσμα του τοκετού, προκαλείται από τη σταδιακή αποδυνάμωση των ιστών και των συνδέσμων που υποστηρίζουν τη μήτρα, με αποτέλεσμα αυτή να ολισθαίνει από τη συνηθισμένη της θέση.
Γυναικολογικός καρκίνος, όπως καρκίνος της μήτρας, του τραχήλου της μήτρας και των ωοθηκών. Η υστερεκτομή αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις την επέμβαση εκλογής όταν διαπιστώνεται ύπαρξη γυναικολογικής κακοήθειας.
Μη φυσιολογική κολπική αιμορραγία.
Χρόνιος κοιλιακός ή πυελικός πόνος.
Αδενομύωση, δηλαδή πάχυνση του τοιχώματος της μήτρας.
Ενδομητρίωση, σε προχωρημένες περιπτώσεις της πάθησης.

Αφαίρεση μήτρας: Αντενδείξεις

Ενώ η υστερεκτομή είναι μια σημαντική διαδικασία που αποτελεί βιώσιμη λύση για πολλές γυναίκες που υποφέρουν από τις καταστάσεις που αναφέρονται παραπάνω, δεν αποτελεί επιλογή για ορισμένες καταστάσεις. Η υστερεκτομή δεν πρέπει να πραγματοποιείται σε περίπτωση που εξετάζεται ως επιλογή για μη καρκινικούς λόγους και δεν έχουν αποκλεισθεί όλες οι άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Η επέμβαση αυτή δεν ενδείκνυται σε περιπτώσεις ύπαρξης λοιμώξεων, όπως η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία, σε περίπτωση εμφάνισης σοβαρής αιμορραγίας ή ύπαρξης ρήξης της μήτρας.

Τύποι υστερεκτομής

Ανάλογα με τον λόγο της επέμβασης, μπορεί να αφαιρεθεί ολόκληρη η μήτρα ή μόνο ένα μέρος της. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι υστερεκτομής είναι:

Υπερτραχηλική ή υφολική υστερεκτομή, κατά την οποία το άνω μέρος της μήτρας αφαιρείται, αλλά ο τράχηλος παραμένει στη θέση του.
Ολική υστερεκτομή, κατά την οποία η μήτρα και ο τράχηλος αφαιρούνται.
Ριζική υστερεκτομή, όπου η μήτρα και ο τράχηλος αφαιρούνται μαζί με συνοδές δομές γύρω από τη μήτρα. Αυτή η χειρουργική επέμβαση συνιστάται εάν έχει γίνει διάγνωση ή υπάρχει υποψία γυναικολογικού καρκίνου.

Τρόποι πραγματοποίησης αφαίρεσης μήτρας

Η υστερεκτομή μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορους τρόπους, δηλαδή μέσω της κοιλιακής χώρας, μέσω του κόλπου, με λαπαροσκόπηση ή με ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκόπηση. Η υστερεκτομή μέσω της κοιλιακής χώρας αποτελεί ανοιχτή χειρουργική επέμβαση στην οποία ο γιατρός κάνει μια τομή 10 εκατοστών στην κοιλιά και αφαιρεί τη μήτρα μέσω αυτής της τομής. Η λαπαροσκοπική προσέγγιση και η πρόσβαση μέσω του κόλπου είναι λιγότερο επεμβατική σε σχέση με την κοιλιακή υστερεκτομή κι επιτρέπει ταχύτερη ανάρρωση, λιγότερο πόνο και ουλές και μικρότερη πιθανότητα μετεγχειρητικής μόλυνσης. Οι λιγότερο επεμβατικές προσεγγίσεις στην υστερεκτομή περιλαμβάνουν:

Την κολπική υστερεκτομή, κατά την οποία γίνεται μια τομή στον κόλπο και η μήτρα αφαιρείται μέσω αυτής της τομής. Η τομή δεν αφήνει ορατή ουλή.
Τη λαπαροσκοπική υστερεκτομή, κατά την οποία γίνεται χρήση ενός μακρόστενου, λεπτού οργάνου με φως υψηλής έντασης και κάμερα υψηλής ανάλυσης στο μπροστινό του μέρος, που ονομάζεται λαπαροσκόπιο και ειδικών χειρουργικών εργαλείων. Τα όργανα αυτά εισάγονται μέσω τριών έως πέντε τομών μισού εκατοστού που πραγματοποιούνται στην κοιλιά.
Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη κολπική υστερεκτομή, κατά την οποία λαπαροσκοπικά χειρουργικά εργαλεία χρησιμοποιούνται για την αποκόλληση της μήτρας και των εξαρτημάτων της από την κοιλιά ενώ η μήτρα εξέρχεται μέσω μιας τομής στον κόλπο.
Ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκοπική υστερεκτομή, οι κινήσεις γίνονται ακόμα πιο ευχερείς και ακριβείς μέσω ρομποτικών βραχιόνων, που ελέγχονται από τον χειρουργό μέσω μιας κονσόλας με τρισδιάστατη απεικόνιση του χειρουργικού πεδίου. Οι βραχίονες καταλήγουν σε ειδικά χειρουργικά λαπαροσκοπικά εργαλεία προηγμένης τεχνολογίας.

Επιπλοκές & μετεγχειρητική πορεία μετά από αφαίρεση μήτρας

Οι περισσότερες ασθενείς που υποβάλλονται σε υστερεκτομή δεν παρουσιάζουν σοβαρές επιπλοκές μετά την επέμβαση. Οι επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν περιλαμβάνουν την ακράτεια ούρων, την κολπική πρόπτωση, το σχηματισμό συριγγίου ή την εκδήλωση χρόνιου πόνου. Εάν οι ωοθήκες αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της υστερεκτομής, προκαλείται εμμηνόπαυση , η οποία ενδεχομένως μπορεί να διορθωθεί χάρη σε ορμονοθεραπεία υποκατάστασης. Η ορμονοθεραπεία μπορεί να ξεκινήσει αμέσως μετά την επέμβαση. Άλλα φάρμακα μπορούν να δοθούν για την πρόληψη της οστεοπόρωσης, εάν έχει διαπιστωθεί ότι η εκάστοτε ασθενής διατρέχει υψηλό κίνδυνο. Σε περίπτωση που η ασθενής δεν βρισκόταν στην εμμηνόπαυση και οι ωοθήκες δεν αφαιρεθούν, η υστερεκτομή προκαλεί διακοπή της εμμήνου ρύσεως και απουσία δυνατότητας εγκυμοσύνης, όμως ο ορμονικός κύκλος συνεχίζεται.

Θα υπάρξει ένας σύντομος χρόνος ανάρρωσης στο νοσοκομείο και ο χρόνος ανάρρωσης στο σπίτι ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της επέμβασης. Μετά από κοιλιακή υστερεκτομή, η ασθενής λαμβάνει εξιτήριο δύο έως τρεις ημέρες μετά την επέμβαση, αλλά η πλήρης ανάρρωση διαρκεί περίπου έξι εβδομάδες. Μετά από ελάχιστα επεμβατική υστερεκτομή, η ανάρρωση μπορεί να είναι τόσο σύντομη όσο δύο εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ασθενής συμβουλεύεται να απέχει από τη σεξουαλική επαφή και να αποφεύγει την άρση βαρέων αντικειμένων.

Η υστερεκτομή ως θεραπευτική μέθοδος για παθήσεις που δεν σχετίζονται με κακοήθεια είναι σημαντικό να εφαρμόζεται μόνο όταν έχουν εξαντληθεί και αποτύχει όλες οι διαθέσιμες συντηρητικές μέθοδοι θεραπείας και η ασθενής δεν επιθυμεί να τεκνοποιήσει. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος στην Αθήνα Δρ. Γεώργιος – Μάριος Μακρής έχει μεγάλη εμπειρία στην πραγματοποίηση της συγκεκριμένης επέμβασης, πάντα με σεβασμό στις ανάγκες και τις επιθυμίες κάθε ασθενούς.

Πότε πρέπει να γίνει αφαίρεση της μήτρας μιας γυναίκας;