Ατροφική κολπίτιδα: Αίτια, συμπτώματα & αντιμετώπιση
Η υγεία του κόλπου είναι ένα θέμα που σπάνια συζητιέται ανοιχτά, αν και επηρεάζει βαθιά την ποιότητα ζωής και την αυτοπεποίθηση κάθε γυναίκας. Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι τα προβλήματα όπως η κολπική ξηρότητα, ο πόνος ή οι ενοχλήσεις στην περιοχή είναι μια φυσιολογική συνέπεια της ηλικίας ή της εμμηνόπαυσης και απλώς πρέπει να τα υπομείνουν. Η αλήθεια όμως είναι πως η ατροφική κολπίτιδα, αν και συχνή, δεν είναι κάτι που πρέπει να αποδεχθείτε σιωπηλά. Αξίζει λοιπόν να γνωρίζετε τι προκαλεί την κατάσταση αυτή, ποια είναι τα συμπτώματά της και ποιες επιλογές θεραπείας υπάρχουν, ώστε να πάρετε στα χέρια σας τον έλεγχο της υγείας σας.
Τι είναι η ατροφική κολπίτιδα;
Η ατροφική κολπίτιδα είναι μια συχνή πάθηση που εμφανίζεται κατά κύριο λόγο σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, αν και μπορεί να επηρεάσει και νεότερες γυναίκες κάτω από ορισμένες συνθήκες. Στην ουσία, πρόκειται για μια κατάσταση όπου οι ιστοί του κόλπου και του αιδοίου λεπταίνουν και χάνουν σταδιακά την ελαστικότητά τους και την υγρασία τους. Η μείωση αυτή στη σφριγηλότητα και τη λίπανση προκαλεί δυσάρεστα συμπτώματα όπως ξηρότητα, κνησμό, ερεθισμό και πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή. Η βασική αιτία είναι η πτώση των οιστρογόνων, των ορμονών που συμβάλλουν καθοριστικά στη διατήρηση της φυσιολογικής δομής και λειτουργίας των γεννητικών ιστών. Τα οιστρογόνα εξασφαλίζουν την υγρασία του κολπικού βλεννογόνου και διατηρούν το pH σε επίπεδα που προστατεύουν από λοιμώξεις και φλεγμονές. Όταν τα επίπεδά τους μειώνονται, ο κόλπος γίνεται πιο ευάλωτος σε τραυματισμούς, μικροαιμορραγίες και λοιμώξεις.
Κύριες αιτίες
Η εμμηνόπαυση είναι η συχνότερη περίοδος εμφάνισης της ατροφικής κολπίτιδας. Μετά τη μόνιμη διακοπή της περιόδου για τουλάχιστον δώδεκα συνεχόμενους μήνες, οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα σε επαρκείς ποσότητες. Εκτός από την εμμηνόπαυση, άλλοι λόγοι που οδηγούν σε πτώση των οιστρογόνων είναι η χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών, θεραπείες για παθήσεις όπως η ενδομητρίωση (που στοχεύουν στη μείωση των ορμονών), ο θηλασμός, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία. Ακόμη, η συστηματική χρήση απορρυπαντικών, ταμπόν ή ισχυρών σαπουνιών μπορεί να ερεθίσει περαιτέρω τον βλεννογόνο και να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
Βασικά συμπτώματα που προκαλεί η ατροφική κολπίτιδα
Τα συμπτώματα που προκαλεί η ατροφική κολπίτιδα ποικίλλουν από γυναίκα σε γυναίκα και συχνά εξελίσσονται σταδιακά. Η πιο χαρακτηριστική ενόχληση είναι η ξηρότητα στον κόλπο, που συνοδεύεται από αίσθημα καύσου ή φαγούρας και ερεθισμό. Κατά τη σεξουαλική επαφή, ο πόνος – γνωστός ως δυσπαρευνία – μπορεί να γίνει ιδιαίτερα έντονος και να μειώσει την επιθυμία για επαφή. Πολλές γυναίκες παρατηρούν λιγότερη παραγωγή φυσικών υγρών, μικροαιμορραγίες μετά την επαφή ή ακόμα και κιτρινωπές εκκρίσεις. Δεν είναι σπάνιο να εμφανίζονται συμπτώματα από το ουροποιητικό, όπως συχνοουρία, αίσθημα καύσου κατά την ούρηση ή παρουσία αίματος στα ούρα. Το σύνολο αυτών των εκδηλώσεων περιγράφεται ως ουρογεννητικό σύνδρομο της εμμηνόπαυσης.
Γιατί είναι σημαντικό οι ασθενείς να αναζητήσουν βοήθεια
Παρόλο που η ατροφική κολπίτιδα αφορά περισσότερες από τις μισές γυναίκες στην εμμηνόπαυση, πολλές αποφεύγουν να αναφέρουν τα συμπτώματά τους. Η ντροπή, το αίσθημα ότι «είναι φυσιολογικό», ή ο φόβος ότι δεν υπάρχει λύση, κάνουν αρκετές γυναίκες να υπομένουν σιωπηλά. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή καθοδήγηση μπορούν να προλάβουν την επιδείνωση και να επαναφέρουν την ποιότητα ζωής. Ο γιατρός σας μπορεί να θέσει τη διάγνωση από το ιστορικό και τη γυναικολογική εξέταση, όπου εντοπίζονται τυπικά σημάδια όπως ξηρά, ωχρά τοιχώματα και πιθανές μικροαιμορραγίες. Ενίοτε γίνεται μέτρηση του pH, που αυξάνεται όταν μειώνονται τα οιστρογόνα.
Επιλογές θεραπείας για την ατροφική κολπίτιδα
Η αντιμετώπιση της ατροφικής κολπίτιδας επικεντρώνεται στην αποκατάσταση της υγρασίας, της ελαστικότητας και της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου. Η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι η τοπική χορήγηση οιστρογόνων. Αυτά εφαρμόζονται απευθείας στον κόλπο μέσω ειδικών κρεμών, gel, δισκίων ή κολπικών δακτυλίων, προσφέροντας βελτίωση χωρίς σημαντική αύξηση των οιστρογόνων στο υπόλοιπο σώμα. Η τοπική θεραπεία είναι ιδανική στις περισσότερες περιπτώσεις, με πολύ καλά αποτελέσματα σε πόνο και ξηρότητα. Σε γυναίκες που έχουν και άλλα σοβαρά συμπτώματα εμμηνόπαυσης, μπορεί να χορηγηθεί συστηματική θεραπεία ορμονικής αποκατάστασης, υπό αυστηρή ιατρική παρακολούθηση, αφού συνεκτιμηθούν οι πιθανοί κίνδυνοι. Για όσες δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να λάβουν ορμονική αγωγή, υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές αλλά και μη ορμονικές ενυδατικές θεραπείες.
Η καθημερινή χρήση ενυδατικών κολπικών κρεμών συμβάλλει στη διατήρηση της υγρασίας. Διαφέρουν από τα λιπαντικά, γιατί παρέχουν μακροχρόνια ενυδάτωση, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της επαφής. Στη σεξουαλική δραστηριότητα, τα λιπαντικά με βάση το νερό μπορούν να μειώσουν τον πόνο και την τριβή. Είναι σημαντικό να αποφεύγονται προϊόντα που ερεθίζουν (π.χ. αρωματικά σαπούνια, ταμπόν). Παράλληλα, η τακτική σεξουαλική επαφή διατηρεί την αιμάτωση και την ελαστικότητα των ιστών. Αντίθετα, η παρατεταμένη αποχή επιδεινώνει το πρόβλημα. Η αποφυγή του καπνίσματος και η άσκηση ενισχύουν τη γενική υγεία, περιορίζοντας τη δυσφορία.
Τέλος, μια πιο σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η ανάπλαση του κολπικού βλεννογόνου με λέιζερ. Πρόκειται για μια θεραπεία η οποία στην ουσία διεγείρει τον ιστό να παράγει νέο κολλαγόνο και να αποκαταστήσει τη σφριγηλότητα και την υγρασία.
Εξάπλωση του προβλήματος
Η ατροφία των ιστών δεν περιορίζεται μόνο στον κόλπο αλλά επεκτείνεται στο αιδοίο και το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα. Το σύνολο αυτών των προβλημάτων ονομάζεται ουρογεννητικό σύνδρομο της εμμηνόπαυσης. Συμπτώματα όπως ξηρότητα, αίσθημα καύσου, κιτρινωπές εκκρίσεις, συχνοουρία, ακράτεια ούρων και πόνος στην επαφή είναι συχνά και επηρεάζουν ουσιαστικά την καθημερινότητα και την αυτοεκτίμηση της γυναίκας.
Συμπερασματικά, η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική διαδικασία που συνοδεύεται από πολλές αλλαγές. Η ατροφική κολπίτιδα αποτελεί μια από τις πιο συχνές και δυσάρεστες επιπλοκές, αλλά η έγκαιρη διάγνωση και η εξατομικευμένη θεραπεία προσφέρουν σημαντική ανακούφιση. Αν νιώθετε ξηρότητα, πόνο στην επαφή ή συχνοουρία, συζητήστε το χωρίς φόβο με έναν έμπειρο γυναικολόγο. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος Δρ. Γεώργιος Μάριος Μακρής αντιμετωπίζει στοχευμένα τη συγκεκριμένη πάθηση, βοηθώντας κάθε γυναίκα να αποκαταστήσει τη σωματική και συναισθηματική της ευεξία.
Leave a reply